Op 1 november 2025 maakte het Shanghai Institute of Applied Physics (SINAP) van de Chinese Academy of Sciences bekend dat hun experimentele kernreactor TMSR-LF1 erin geslaagd is de eerste omzetting van thorium naar uranium 233 in een gesmolten zoutreactor (Molten Salt Reactor, MSR) uit te voeren.
Molten Salt Reactor
Om echt te begrijpen wat er is gebeurd en waarom dit relevant is voor Nederland, moeten we een stap terug doen.
In het begin van de jaren ‘60 werd de eerste experimentele gesmolten zoutreactor (MSRE) gebouwd in de Verenigde Staten in het Oak Ridge National Laboratory. De reactor werkt, zoals de naam suggereert, met vloeibaar zout, zonder hoge druk, in plaats van vaste brandstofstaven in water onder zeer hoge druk. Het ‘zout’ is een speciaal mengsel dat smelt bij hoge temperaturen, waarin thorium of uranium opgelost zijn. Het zout wordt koelmiddel én brandstof tegelijk.
De splijting van het uranium creëert warmte en daarmee stoom. Net zoals bij een elektriciteitscentrale drijft de stroom een turbine aan en wekt deze elektriciteit op.
Waar een conventionele reactor, die wel op basis van brandstofstaven werkt, risico loopt op een ‘meltdown’ (Fukushima), en bij breuken in het systeem op een stoomexplosie (Tsjernobyl), bestaan die problemen niet in een gesmoltenzoutreactor.
De brandstof is al gesmolten, met het zout, en het zout blijft vloeibaar en stabiel tot ver boven de 1000 graden. Er is geen druk en die kan ook niet oplopen omdat het zout vloeibaar blijft. Sterker nog, deze reactor heeft een zelfregulerend vermogen: wanneer het zout te heet wordt, neemt de kernsplijting af en koelt de reactor zichzelf. Ook produceert een MSR geen noemenswaardig kernafval. Bovendien gebruiken de nieuwste ontwerpen zelfs kernafval als brandstof. De MSR is dus kernenergie zonder de nadelen!
In de jaren ‘60 bleek al dat de Amerikaanse MSRE een technisch succes was. Er werd aangetoond dat het zout inderdaad zelfregulerend was en stabiel bleef bij hoge temperaturen. Daarnaast kon de reactor meerdere splijtstoffen gebruiken: verrijkt uranium en plutonium.
MSR revival
Het is geen toeval dat gesmoltenzoutreactoren recent weer hun opwachting hebben gemaakt in de wetenschap. De Verenigde Staten zagen weliswaar niets in het gesmoltenzoutreactor-experiment en stopten het programma al in de jaren ‘70. Wel maakten ze de kennis die ze hadden opgedaan openbaar. Hier komen we terug bij de huidige Chinese testreactor. In feite is de huidige Chinese MSR precies volgens het Amerikaanse voorbeeld uit de jaren ‘60 gebouwd.
De Chinese MSR kon daarom voortbouwen op de Amerikaanse kennis. Dat relativeert aan de ene kant de wetenschappelijke waarde van het kweekproces van uranium 233 uit thorium, het was al bekend dat dit kon.
Aan de andere kant heeft de Chinese reactor een verbeterde Hastelloy nikkelregeling, waardoor de het vat waarin het zout zit opgeslagen beter corrosiebestendig is, zodat het niet afbreekt door de agressieve zouten of de intensieve straling. Een andere verbetering is een nieuw geproduceerd grafiet. Grafiet is de moderator die de thoriumcyclus mogelijk maakt. Ook is de kwaliteit van het grafiet cruciaal voor de levensduur van de reactor, het kan vervormen of bros worden door de hoge temperaturen.
Voorlopig is de Chinese TMSR-LF1 onderzoeksreactor nog niet geschikt voor commercieel gebruik, maar het is niet ondenkbaar dat China binnenkort stappen zal zetten die wel kunnen leiden tot energieopwekking met thorium.
Thoriumcentrale in Nederland
Nederland heeft een unieke kans om in te spelen op deze ontwikkelingen. De veelbelovende startup Thorizon is al bezig met de ontwikkeling van een commerciële gesmoltenzoutreactor. Ook het offshorebedrijf Allseas is voornemens om haar zeevloot voor 2035 uit te rusten met een zelf ontwikkelde SMR (small modular reactor)-aandrijving. Het Nederlandse bedrijfsleven staat dus in de startblokken om met deze technologie in zee te gaan; het is aan de Nederlandse overheid om hier maximaal aan mee te werken!
Bovendien zijn er grote thoriumvoorraden beschikbaar; wereldwijd komt thorium drie keer zo veel voor als uranium. En thorium hoeft niet verrijkt te worden, het kan gewoon omgezet worden in een thoriumzout voor de reactor. De mijnbouw levert wereldwijd meer dan genoeg thorium als afval op om de hele wereld van energie te voorzien, en het kost praktisch niets Eén thoriumcentrale gebruikt slechts enkele honderden kilo’s thorium per jaar, wat het een zeer duurzame vorm van energieopwekking maakt.
Terwijl Nederland door het huidige klimaatbeleid feitelijk al in een energiecrisis zit, blijven de ogen gesloten voor een echte oplossing. In plaats van te investeren in duurzame thoriumcentrales, gaat de overheid verder met windturbines en zonneparken; beide zeer onvoorspelbaar in de energiewinning. Het Nederlandse landschap, de natuur, moet plaatsmaken voor onbetrouwbare wind-en zonne-energie, terwijl technologie voorhanden is om duurzame energie op te wekken en ons natuurschoon te behouden.
Het is de hoogste tijd om de goede voornemens van de regering om kerncentrales te bouwen nu ook in daden om te zetten. En om de initiatieven voor nieuwe vormen van kernenergie in ons land maximaal te ondersteunen